Di tích lịch sử văn hoá:

Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu - Collège de Mytho

***********

Là một trong những ngôi trường trung học phổ thông lâu đời nhất của Việt Nam. Trường Trung học phổ thông Nguyễn Đình Chiểu , tiền thân là Collège de My Tho được  Pháp xây dựng 1879. Ngôi trường trên trăm năm tuổi này cũng là niềm tự hào của người dân thành phố Mỹ Tho.

Ngày 14/6/1880, Thống đốc Nam Kỳ Le Myre De Vilers ban hành nghị định bổ sung Điều 6, chương I của Nghị định ngày 17/3/1879, cho phép tỉnh Mỹ Tho thành lập một trường trung học lấy tên là trường “Collège de My Tho”. Theo Nghị định bổ sung này, trường tiểu học Mỹ Tho được  nâng cấp, mở rộng thành “Collège de My Tho”. Trường Nguyễn Đình Chiểu khi mới thành lập toạ lạc tại trung tâm làng Điều Hoà, tổng Thuận Trị, tỉnh Mỹ Tho nay là Phường 1, thành phố Mỹ Tho, Tiền Giang. Do toạ lạc ở giữa trung tâm thành phố Mỹ Tho bốn mặt tiền là đường Hùng Vương phía Tây, đường Lê Lợi, đường Ngô Quyền phía Đông, phía Bắc là đường Lê Đại Hành, và cách trung tâm hành chính tỉnh Tiền Giang 300m về phía Nam nên đi đến di tích bằng ô tô rất thuận lợi. Nếu du khách đến tham quan ngôi trường này thì từ thành phố Hồ Chí Minh về đến ngã ba Trung Lương đi theo đường Ấp Bắc khoảng 1,5km đến đường Hùng Vương là đến di tích.

Diện mạo của ngôi trường hiện nay

Trường Nguyễn Đình Chiểu xây dựng trên một khu đất rộng 25.000m². Các ngôi nhà của trường được xây dựng vào những thời gian khác nhau. Lúc mới ra đời, mang tên Collège de My Tho thì trường có hai dãy nhà: ở phía Đông (phía đường Lê Lợi hiện nay): Một dãy nhà trệt dùng làm văn phòng, một dãy nhà lầu gồm một trệt, một lầu ( thường gọi là lầu dơi), tầng trệt dùng làm lớp học, tầng lầu dùng làm phòng ngủ cho học sinh nội trú.

Năm 1918 – 1919 xây thêm hai dãy lầu kiên cố theo kiểu Roman với những vòm cửa hình bán nguyệt: Một dãy lầu Bắc nằm về phía đường Ngô Quyền, một dãy lầu Nam nằm phía đường Lê Đại Hành.

Năm 1957 – 1958 xây thêm 10 phòng học nối liền với dãy lầu Nam. Năm 1959 biến đổi một phần dãy nhà trệt xây dựng năm 1879 thành phòng thí nghiệm. Năm 1969 cất 12 phòng nối dày dãy lầu Bắc. Năm 1970 – 1974 xây dựng dãy lầu ngang phía đường Hùng Vương  với 22 phòng học.

Năm 1974 – 1976: Phá bỏ dãy lầu dơi xây dựng năm 1879 để xây dựng lại thành Hội trường và Thư viện.

Năm 1988 – 1989: Phục hồi hội trường nhỏ trên dãy lầu Nam, xây dựng lại cổng phía đường Lê Lợi (cổng chính lúc mới lập trường). Năm 1992 xây thêm dãy lầu làm phòng học vi tính và sửa chửa hội trường lớn.

Hiện nay, trường trung học phổ thông Nguyễn Đình Chiểu có 51 phòng học, 11 phòng làm việc, 03 phòng bộ môn, 03 phòng vi tính, 03 phòng dạy nghề, 02 phòng nghe nhìn, 01 thư viện, 04 sân thể thao, 01 phòng Tiền vãng và 01 phòng truyền thống. Chung quanh trường còn nhiều cây to bóng mát trồng từ ngày thành lập trường. Dưới chân cột cờ có tượng chân dung cụ Nguyễn Đình Chiểu tạc bằng xi măng trước ngày 30/04/1975.

Hình ảnh xưa của trường trung học Nguyễn Đình Chiểu

Năm 2003, trường xây thêm ba phòng thí nghiệm thực hành Lý - Hoá - Sinh và một phòng dùng để giảng dạy bằng các phương tiện công nghệ thông tin. Bốn phòng này nối theo hội trường lớn làm tái lập lại trên nền đất của dãy Lầu sắt trước kia.

Năm 2008, pho tượng toàn thân bằng đá hoa cương của nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu được đặt phía trước bia truyền thống; tượng bán thân của Cụ được đưa về Nhà Truyền thống của trường.

Từ 5/2012 đến tháng 5/2017, trường xây mới kiến trúc 01 trệt, 03 lầu, với trang thiết bị hiện đại:

+ Khu A - Khối hành chánh, 01 hội trường lớn có 350 chỗ ngồi, 01 thư viện.

+ Khu B - Khối 40 phòng học và 04 phòng giáo viên.

+ Khu C - Khối 05 phòng học, phòng bộ môn và 12 phòng thực hành – thí nghiệm.

+ Khu E - Khối thể dục, thể thao: gồm nhà thể thao đa môn, 01 hồ bơi, 02 sân tenis, 01 sân bóng đá mini và khu thể thao ngoài trời

 Để bảo tồn di tích của Collège de Mytho, Ban Biám hiệu nhà trường đã cho di dời và phục dựng lại 01 nhà Giáo sư và 02 phòng học được xây dựng từ những năm 1879 từ phía đường Lê Lợi về phía đường Hùng Vương; đồng thời giữ lại và cho trùng tu 01 Biệt thự dành cho chức vụ và dãy lầu Bắc được xây dựng 1918. Bức tượng bán thân của Cụ Nguyễn Đình Chiểu được đặt lại ở giữa sân trường và tượng toàn thân của Cụ được dời về an vị tại khu E.

Tượng Cụ Đồ Nguyễn Đình Chiểu trong sân trường

Về ý nghĩa lịch sử và tryền thống cách mạng của nhà trường:

Trường trung học Nguyễn Đình Chiểu có ý nghĩa lịch sử quan trọng với nhân dân Mỹ Tho – Tiền Giang nói riêng và nhân dân đồng bằng sông Cửu Long nói chung.

Đây là trường phổ thông trung học đầu tiên tại khu vực đồng  bằng sông Cửu Long do thực dân Pháp thành lập năm 1879. Trường là cái nôi địa chỉ đỏ, là nơi đào tạo nhiều cán bộ lãnh đạo cho cách mạng Việt Nam nước ta như đồng chí Phạm Hùng; Huỳnh Tấn Phát; Trần Đại Nghĩa...từng học tập và hoạt động cách mạng sôi nổi nhất tại Tiền Giang từ những năm 1928 – 1930.

Chi bộ trường trung học Nguyễn Đình Chiểu là một trong những chi bộ đầu tiên của Mỹ Tho được thành lập tại đây vào năm 1930 do đồng chí Phạm Hùng làm bí thư. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, trường là cơ sở mật của ta và cũng là nơi lá cờ Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam được treo sớm nhất của Tiền Giang ngày 30 tháng 04 năm 1975.

Với ý nghĩa lịch sử to lớn đó, trường trung học Nguyễn Đình Chiểu xứng đáng là một di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh và xứng đáng được xét công nhận là di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia trong thời gian tới. Đây là ước nguyện của nhiều bậc tiền bối lão thành cách mạng của Tiền Giang là những người từng học tập và hoạt động cách mạng tại đây cũng như của nhân dân Mỹ Tho Tiền Giang và toàn thể học sinh nhà trường. Trường trung học phổ thông Nguyễn Đình Chiểu cũng sẽ long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 140 năm ngày thành lập trường vào tháng 03/2019.

Kim Loan